De kracht van situationeel leiderschap

In de moderne wereld van leiderschap is situationeel leidinggeven misschien wel de meest populaire stijl van leidinggeven. Dit is begrijpelijk, omdat het traditionele ‘top-down’ model vaak als te directief wordt ervaren door de huidige generatie medewerkers. Aan de andere kant bieden zelfsturende teams weinig ruimte voor sturing en ondersteuning vanuit jou als leidinggevende. Het situationeel leiderschap model lijkt in dit opzicht het beste van twee werelden aan te bieden:

A: de ruimte voor medewerkers om op autonome wijze hun werkzaamheden vorm te geven vanuit hun eigen expertise. 

B: genoeg ‘vinger an de pols’ vanuit het management om processen tijdig bij te sturen. 

Situationeel leiderschap tussen de schapen

In mijn trainingen bij Schaapfulness besteed ik vaak aandacht aan de ontwikkeling van situationeel leidinggeven. Schapen zijn hiervoor bijzonder geschikt. Deze stijl van leidinggeven moet je in de praktijk leren kennen. Het is jouw verantwoordelijkheid om te onderzoeken welke mate van sturing en ondersteuning nodig is in verschillende situaties. Om het terug te brengen tot de basis: situationeel leidinggeven draait om het bepalen van de juiste mate van druk en begeleiding voor elke taak die uitgevoerd moet worden. Geef je druk (sturing) of creëer je ruimte voor je medewerkers om hun werkzaamheden naar eigen inzicht vorm te geven?

Dit onderzoek lijkt veel op hoe ik als herder samenwerk met mijn hond. Ik gebruik verschillende technieken variërend van taakgericht leiderschap (S1) tot S4 delegeren, afhankelijk van de situatie. Een goede herder weet precies welke leiderschapsstijl passend is voor de taak die uitgevoerd moet worden. Soms laat ik mijn hond zelf beslissingen nemen, vooral wanneer ze te ver weg is om haar goed aan te kunnen sturen. Aan de andere kant moet ik ook directief zijn, vooral als ze taken moet uitvoeren die tegen haar intuïtie ingaan, zoals de schapen van mij afdrijven in plaats van naar mij toe.

De kracht van situationeel leiderschap

De kracht van een situationeel leider ligt in het vermogen om beide uitersten van het leiderschapsspectrum te belichamen en om de verschillende leiderschapsstijlen tussen deze extremen doelgericht toe te passen. Het sturen van een kleine kudde schapen weerspiegelt prachtig het ondersteunen van een team. Op deze manier kun je je kwaliteiten in situationeel leidinggeven oefenen in een omgeving die geen directe impact heeft op de resultaten binnen de organisatie.

Hier zijn enkele houdingskwaliteiten die essentieel zijn voor situationeel leiderschap en manieren om deze tussen de schapen te oefenen:

Flexibiliteit:

Wanneer situaties zich anders ontwikkelen dan gepland in de bedrijfsstrategie, moet je hierin kunnen meebewegen. Dit kan betekenen dat de meest effectieve strategie niet jouw voorkeursstrategie is. Houd je vast aan je eigen visie of pas je aan de behoeften van de organisatie of medewerkers?

Tussen de schapen kun je dit oefenen, omdat ze hun eigen weg zoeken die voor hen veilig voelt, wat vaak heel anders is dan jij voor ogen had.

Geduld:

Niet iedere medewerker komt direct in actie wanneer je hem of haar de ruimte biedt voor eigen initiatief. Zeker in een organisatie die overgaat van een ‘ouderwets top-down’ management naar een meer flexibele stijl van leidinggeven, kan het voor medewerkers moeilijk zijn om hun rol te pakken. Als leider moet je geduld hebben en medewerkers positief bekrachtigen om hun eigen inbreng te vergroten.

Tussen de schapen kun je dit oefenen door geduldig te wachten totdat het schaap zelf het initiatief voelt om in beweging te komen binnen de ruimte die je hebt gegeven.

Schakelen:

Om succesvol te zijn met jouw situationele leiderschap moet je snel kunnen schakelen. Deze stijl van leidinggeven komt tot leven in de praktijk, waar je intuïtief beslissingen moet nemen. Soms moet je binnen één project of zelfs één vergadering vaak schakelen tussen druk zetten en ruimte bieden. Dit vereist oefening.

Tussen de schapen leer je je bewust te worden van jouw lichaamstaal en energie. Het schaap voelt of je ruimte biedt, en het is cruciaal dat jouw lichaamstaal in overeenstemming is met de boodschap die je wilt overbrengen.

Mindfulness:

Effectief situationeel leidinggeven is onmogelijk zonder bewuste besluitvorming. Mindfulness, of het geven van aandacht aan het huidige moment, speelt hierin een belangrijke rol. Door niet automatisch te reageren, maar bewust stil te staan en weloverwogen beslissingen te maken, kun je een authentieke leiderschapsstijl ontwikkelen. Tussen de schapen kun je oefenen om niet mee te laten slepen door stressvolle reacties en in plaats daarvan afstand te nemen om ruimte te creëren voor effectief en mindful leiderschap.

Life Long Learning

Als je je wilt bekwamen in situationeel leidinggeven, begin je aan een eindeloze leerschool. Het is een proces van voortdurende oefening en zelfreflectie waarin je jezelf en je teamgenoten in hun unieke vaardigheden en karakter leert kennen. Dit maakt het mogelijk dat iedereen bijdraagt vanuit zijn of haar meest autonome kwaliteiten, wat de basis vormt voor een sterk en succesvol team.

Vind je het leuk om jouw leiderschap tussen de schapen verder te onderzoeken? Kijk dan eens naar de training Mindful Leiderschap. In deze sessie ga je actief aan de slag tussen de schapen en kun je ontdekken waar jouw grootste kwaliteiten en uitdagingen liggen in de vormgeving van jouw situationele leiderschap. Klik op de link voor meer informatie. 

MEER INFO